Marieke van Voorn

AOG alumnus Marieke van Voorn onderzoekt hoe je ‘zieke’ bedrijven en organisaties kunt genezen in haar boek ‘Heel de organisatie.’

Al in 2008 volgde Marieke van Voorn de Leergang Verandermanagement bij AOG School of Management. Nu heeft deze systemisch organisatieadviseur en organisatiesocioloog een intrigerend boek geschreven waarin ze met behulp van medische metaforen laat zien hoe organisaties hun zelfhelend vermogen kunnen aanspreken. We gingen in gesprek met Marieke over haar boek en haar drive voor helend leiderschap.

Organisaties als organismes

‘Het idee voor dit boek is ontstaan toen ik in de zomer van 2018 oud-klanten ben gaan interviewen. Al tijdens het tweede interview voelde ik: dit gaat een boek worden. In de gesprekken benoemden mensen de helende effecten van het geven van inzichten, van het creëren van bewustwording. In mijn werk als organisatieadviseur benaderde ik organisaties al langer als organismes of systemen. Dat idee van een organisatie als organisme was me aangereikt in mijn colleges Organisatiesociologie, waar het boek Images of Organization van Gareth Morgan werd behandeld. Het boek raakte me destijds al heel sterk. Als je organisaties als organismes benadert, kunnen ze dus ook ziek worden of zijn, maar ook genezen. Dat betekent ook dat je kunt onderzoeken welke typen ‘organisatieziektes’ er zijn, én wat je kunt doen om het zelfhelend vermogen van deze organisaties aan te spreken. Hoe kun je zieke organisaties genezen? Die vraag werd het uitgangspunt van mijn boek.’

De kracht van medische metaforen

‘Hoewel ik in mijn eigen ervaringen in het bedrijfsleven al had ervaren hoe verziekt of ziek organisaties kunnen zijn, werd ik me pas echt bewust van de kracht van die medische metaforen toen ik een afdeling cardiologie met ‘hartfalen’ mocht adviseren en later een GGZ-instelling met psychisch lijden van de behandelteams. Uiteindelijk ben ik deze parallelprocessen en de medische metaforiek (of metafoor?) gaan uitpluizen op verschillende ziektebeelden. Ik heb twintig verschillende medische experts geïnterviewd en heb zeven artsen laten meelezen met het manuscript. De medische metaforen helpen om patronen te categoriseren, te labelen. En dat helpt weer om te begrijpen wat er binnen een organisatie speelt en hoe je samen werkt aan genezing. Zo duidt een ‘parasitaire infectie’ bijvoorbeeld op een externe interim leider met vazallen die hun eigen koninkrijkje stichten en veel energie onttrekken aan een organisatie en zo de organisatie als het ware ‘leegzuigen’. Maar ook kan gebrek aan leiderschap van bestuurder en directie zorgen voor interne informele koninkrijkjes die tweespalt, ofwel een auto-immuunziekte, creëren waarbij de gehele organisatie verward en in onderhuidse conflicten verwikkeld kan geraken door de verschillende doelen en belangen die worden nagestreefd.

Heling en herstel voorbij systeemblindheid

‘Bewustwording is een essentiële eerste stap voor heling en herstel. Veel professionals en leidinggevenden zijn systeemblind: ze zien wellicht de symptomen en kunnen die benoemen, maar hebben geen inzicht in de onderliggende ‘aandoening’. Vaak zijn organisaties losgeraakt van hun essentie, hun oorspronkelijke intenties. Alarmsignalen daarvoor zijn organisaties met ingesleten narcismepatronen, met onder meer gedweeë volgers. ‘Hij zal het wel weten want hij is immers de baas…’ Die systeemblindheid doorbreken, bewustwording creëren en mensen weer opnieuw verbinden met de blauwdruk, de essentie van de organisatie zijn dan belangrijke stappen op weg naar herstel. Ook daarbij kunnen we leren van de medische wereld. Denk bijvoorbeeld aan wondverzorging: zoals het hermetisch afsluiten van een wond absoluut onverstandig is voor genezing geldt dat ook voor organisaties. Je staat als organisatie altijd in relatie tot je omgeving en een open houding naar die omgeving is cruciaal om te overleven.’

Helend leiderschap: weten, voelen en doen

‘Ik hoop dat mijn lezers met dit boek een bijdrage kunnen leveren aan helend leiderschap. Dat begint met een innerlijk weten over de patronen die ik in mijn boek schets. Dat ze daar meer inzicht in hebben, de patronen kunnen herkennen, zowel de patronen in zichzelf als in hun organisatie. Een aha-erlebnis die er uiteindelijk voor zorgt dat de systeemblindheid, die we immers allemaal hebben, langzaam oplost. Daarnaast hoop ik dat mijn boek iets losmaakt: dat lezers geraakt worden. Zelfs al is dat boosheid. Juist dan zou ik zeggen: bel me! Ik ga er graag met je over in gesprek. Uiteindelijk hoop ik dat dat inzicht en die emoties ervoor zorgen dat mensen ook tot actie overgaan. Dat ze bijvoorbeeld hulp zoeken bij het ontrafelen van hun eigen patronen. Dat mensen zich eerder durven uitspreken over de patronen die ze zien, samen gaan werken met mensen die het ook zien. En zo uiteindelijk helpen om het geheel te herstellen en te helen.’

Helende leiders gaan voorop

‘Ik ben alweer bezig met een volgend boek: ik geloof dat we als wereld en als maatschappij veel kunnen leren van helende leiders. Leidinggevenden die in de spiegel durven te kijken, die in overeenstemming zijn met de essentie van hun organisatie, die ook durven in te grijpen als de essentie uit zicht raakt. Ik heb inmiddels al veertien van deze inspirerende voorbeelden gesproken en ik voel: we kunnen veel van hen leren om zo ook zelf weer te worden wie we in essentie zijn. Zodat we ook ons eigen zelfhelend vermogen weer laten stromen.’

Producten bij dit artikel

Heel de organisatie

Marieke van Voorn

€ 25,-

Recensie