Deze site maakt gebruik van cookies, zodat wij je de best mogelijke gebruikerservaring kunnen bieden. Cookie-informatie wordt opgeslagen in je browser en voert functies uit zoals het herkennen wanneer je terugkeert naar onze site en helpt ons team om te begrijpen welke delen van de site je het meest interessant en nuttig vindt.
Familieopstellingen
Hoe gaat een familieopstelling in z’n werk?
Je kan er niet meer omheen, iedereen heeft het tegenwoordig over familieopstellingen of systemisch werken. Steeds meer mensen ‘doen’ een familieopstelling. Goed, maar wat is nou eigenlijk een familieopstelling? Moet ik dan mijn hele familie meenemen naar een familieopstellingen workshop? Gaan we graven in mijn familiehistorie? En wat als ik hele delen van mijn familie nog nooit heb ontmoet? Of wat als ik geen goede band heb met mijn ouders of dat mijn vader of moeder niet meer leeft? Geen zorgen! Hieronder leggen we je kort uit wat een familieopstelling is, wat we verstaan onder systemen en hoe je kan werken met die systemen.
Familieopstellingen: begonnen als een vorm van groepstherapie
Voortbouwend op diverse therapeutische methoden en zijn enorme schat aan ervaring heeft Bert Hellinger familieopstellingen als een vorm van groepstherapie ontwikkeld. In een opstellingen workshop vertelt de vraag-inbrenger (de ‘cliënt’) wat hem of haar na aan het hart ligt. Ofwel: hij of zij deelt zijn of haar problemen of symptomen en geeft daarnaast een schets van wat hij of zij als oplossing nastreeft.
De opsteller laat de vraag-inbrenger belangrijke personen en gebeurtenissen uit eigen leven en dat van zijn familie van oorsprong noemen. Aan de hand van deze feiten en emotionele reacties ontwikkelt de opsteller zijn hypotheses over de familie dynamieken van het probleem, die hij of zij in de opstelling toetst.
Nu kiest de vraag-inbrenger voor zichzelf en de belangrijke familieleden telkens een representant uit de deelnemers van de groep en stelt deze, zijn of haar innerlijk beeld volgend, in de ruimte op. De begeleider vraagt iedere representant naar zijn lichaamsgewaarwordingen, gevoelens en waarnemingen. Keer op keer blijken de representanten die in een opstelling staan direct over informatie te beschikken uit het systeem van de vraag-inbrenger. Ze ‘tappen’ als het ware in op het systeem van de vraag-inbrenger*.
Uit de informatie van de representanten en het beeld dat de opstelling in de ruimte laat zien, vindt de opsteller een bevestiging of ontkenning van zijn of haar hypotheses. De begeleider ontwikkelt zo verdere denkbeelden over dynamieken en oplossingen. Vervolgens kan de begeleider deze denkbeelden toetsen door interventies in de opstelling doen, die bedoeld zijn om de energie weer vrij(er) te laten stromen. Actoren of factoren erbij of juist eruit, verschuivingen, gebaren of bewegingen, uitspreken van zinnen en dergelijke. Zo ontstaan op natuurlijke wijze (mogelijke) openingen en oplossingsrichtingen
Veel familieopstellingen leiden tot inzichten over innerlijke dynamieken of over verbanden in de relaties die invloed hebben op de gezondheid en het welbevinden van de vraag-inbrenger. Vaak leiden opstellingen ook tot oplossingsbeelden die lichamelijk en psychisch een grote verlichting brengen en nog lang doorwerken.
*Gedeeltelijk uit het Noorderlicht boek ‘Als ik mijn ogen sluit kan ik je zien.
Els van Steijn
Interview uit het boek Veldwerk: Meters maken in Systemisch Werk & Opstellingen
Een opstelling maakt iets zichtbaar. Dat is niet goed of fout. Wel kan een opsteller een verkeerde interpretatie geven van wat zichtbaar werd. Een opstelling blijkt ‘goed’ geweest te zijn als na een bepaalde periode een ander perspectief is blijven hangen met de gewenste bijbehorend gedragsverandering, waardoor iemand vrijer is om zijn eigen leven te leiden.
Als je systemisch werkt, kijk je als eerste naar onbewuste patronen binnen systemen. Daarbij kijk je vooral niet analytisch maar fenomenologisch. Dat betekent dat je kijkt naar het gehele plaatje en wat er ‘aan dat geheel’ is waar te nemen. Je laat alle informatie op diverse lagen binnenkomen. Je kleurt die informatie zo min mogelijk en probeert er dus zo min mogelijk aan toe te voegen of te veranderen. Je zoomt niet in op de details en slaat niet de weg in van ‘oorzaak en gevolg’.
De systemische benadering helpt vooral goed om de onderstroom (onzichtbare dynamieken) en daarbij behorende patronen, symptomen en verborgen mechanismen in beeld te krijgen. Het brengt het onbewuste meer in de bewustwording. Het start veelal met ‘erkennen wat er is’. Met rust, kracht en vitaliteit als gevolg van nieuwe stroming en energie in het betreffende systeem. Erkennen wat er is, is één van de meeste helende bewegingen die er zijn, aldus Bert Hellinger, de grondlegger van systemisch werk.
Uit de praktijk van vele opstellingen wereldwijd blijkt dat systemen streven om ‘compleet’ te willen zijn. Door zonder oordeel te observeren en te ontdekken, kan je onderzoeken wat in (het verleden van) het systeem gezien en erkend wil worden. Alleen hierdoor al ontstaat een geheel nieuwe wereld aan (interventie)mogelijkheden.
Het Noorderlicht raadt de volgende boeken aan over familieopstellingen:
Zinnen die de ziel raken
€ 28,95
Zelfs als het me mijn leven kost
€ 24,95
De fontein, vind je plek
€ 29,95
Erkennen wat er is
€ 19,95
Yvonne Stams
over Gezonde Verhoudingen, Familieopstellingen voor gezin, relatie en organisatie
door Indra Torsten Preiss
In mijn werk als opleider tot familieopsteller raad ik steevast het boek “Gezonde Verhoudingen, Familieopstellingen voor gezin, relatie en organisatie” aan. Geschreven door Indra Torsten Preiss. Het is een boek wat helder, duidelijk en met veel structuur is geschreven. Je kunt hier goed je koppie bijhouden en gemakkelijk iets terugvinden. Ideaal voor de opsteller in opleiding. Het is geen boek wat je in vervoering brengt, hoor ik veelvuldig terug van onze cursisten.
Genogram – schematisch overzicht van het familiesysteem
Het genogram in systemisch werk helpt de vraag-inbrenger bij het terugkijken. Het genogram is een schematisch overzicht van het (familie)systeem waarin belangrijke feiten uit dit systeem worden weergegeven. Een genogram geeft de vraag-inbrenger inzicht en is een goede eerste stap om zich bewust te worden van de feiten uit zijn of haar historie, zoals vroeg gestorven familieleden, oorlog, belangrijke liefdes van ouders etc.. Als je het idee hebt dat er mogelijke ervaringen uit de familie historie een rol spelen, is het maken van een genogram een goede start voorafgaand aan een familieopstelling voor de vraag-inbrenger.
Aan de slag met familieopstellingen?
In onze webshop bieden we ook workshops en replays van workshops aan over familieopstellingen. In deze workshops ga je zelf aan de slag en leer je over de verschillende methodes om zo je eigen vorm te vinden.