Blog

Hoe het bedriegersfenomeen onderliggende patronen blootlegt
- 20 augustus 2025
De lampen schijnen al op het podium. Het publiek zit al klaar in de zaal. We geven elkaar nog een laatste high five of knipoog. Ik voel de warmte al. Niet veel later rennen we een voor een het podium op en gaan we beginnen.
Samen met mijn club zet ik een voorstelling improvisatietheater neer. Voor wie het niet kent: in het moment spelen we aan de hand van input van het publiek een scene. Meestal met allerlei spelregels die het een extra uitdaging maken voor de spelers en die het extra leuk maken voor het publiek om naar te kijken. Een set-up voor gegarandeerd falen. Want hoe doe je dit?!
In het moment geniet ik. Sluit ik aan bij de medespelers, beweeg ik mee, associeer ik erop los. En het publiek is enthousiast. Een succes, toch?!
Ik geniet niet zo lang na, want mijn innerlijke stem gaat al aan de haal met mijn optreden. Had ik dit niet beter, anders, leuker kunnen doen? Had ik hier niet meer of minder moeten doen? Als het publiek en mijn medespelers enthousiast zijn over mijn spel, hoe kan ik dit niveau de volgende keer halen? Ik doe maar wat, dat kan toch niet goed genoeg zijn?
Check: het bedriegerssyndroom, of zoals Marjo Crombach het noemt: bedriegersfenomeen, is geactiveerd. En als ik mijn onzekerheid later met mijn medespelers bespreek, krijg ik allerlei complimenten, steun in de rug en ‘doe niet zo gek?!’ En toch helpen deze goedbedoelde en gemeende dingen niet.
Het boek: De stille kracht van twijfel beschrijft uitgebreid het bedriegersfenomeen. Het neemt je mee langs voorbeelden uit de literatuur en vele verhalen van mensen die zijn geïnterviewd voor het boek. Het is al snel duidelijk dat ik niet de enige ben die hier soms last van heeft.
Dat er geen quick-fix is, wordt ook duidelijk in het boek. Marjo duikt de onderstroom in en geeft allerlei mogelijkheden aan waardoor het logisch is dat iemand het bedriegersfenomeen ontwikkelt. In mijn geval: door uitspraken van mijn moeder en haar reacties op mijn prestaties in mijn jeugd, heb ik niet ervaren dat ik onvoorwaardelijk goed genoeg ben. Marjo legt onder andere de effecten van systemische principes en trauma uit op het ontwikkelen van het bedriegersfenomeen. En met allerlei uitgebreid beschreven oefeningen kun je aan de slag om meer inzicht in je eigen patroon te krijgen.
Het boek is met veel zorg geschreven en bevat een schat aan informatie. De grondige aanpak zorgt ervoor dat thema’s uitgebreid worden belicht, met regelmatige verwijzingen naar andere delen van het boek. Soms maakt dit het wat herhalend, en de structuur had op sommige punten iets duidelijker gekund om de samenhang tussen begrippen beter zichtbaar te maken. Wat betreft de toon richting ouders: er wordt impliciet benoemd dat zij een rol spelen in het ontstaan van bepaalde patronen. Vanuit mijn eigen achtergrond miste ik aanvankelijk de erkenning dat deze patronen vaak generatie-overstijgend zijn. Gelukkig wordt dit tegen het einde van het boek genuanceerd. Al met al biedt het boek waardevolle inzichten, al zou ik het aanraden afhankelijk van iemands persoonlijke of professionele invalshoek.
Dit boek is zowel praktisch als een uitgebreid onderzoek naar het bedriegersfenomeen. Als lezer kun je eruit halen wat bij jou past. Al moet ik van mijzelf het hele boek lezen, anders voel ik me een bedrieger…
Meer lezen over De stille kracht van twijfel? Bestel het boek hier.
Producten bij dit artikel
