Lidwien van den Broek

Dit was een van mijn mooiste en fijnste werkdagen’, verzucht ik terwijl ik me thuis op de bank laat vallen.

‘Dat zeg je zo vaak’, antwoord mijn man.

En ja, dat klopt. En dat zal ook wel zo blijven. Net als ieder ander verander, ontwikkel en groei ik. Mijn kennis vergroot, mijn blik verbreedt, mijn ervaring breidt uit en na al het ‘modelleren’ van mijn fantastisch leermeesters, is er steeds meer ruimte gekomen voor wie ik ben in dit werk en wat mijn unieke manier van werken is. Ik stel me regelmatig de vraag wat me NU het meeste plezier en voldoening geeft en dat zijn weer andere dingen dan een paar jaar geleden. Van daaruit maak ik keuzes die mijn (werkende) leven nog fijner, leuker en plezieriger maken. Steeds opnieuw zal er dus weer een nieuwe ‘mooiste dag tot nu toe’ zijn.

Deze dag heb ik gewerkt met een gezin. Allen volwassen mensen, bereid om naar zichzelf te kijken én naar de dynamieken die ze met elkaar in het gezin in stand houden. Ieder met een persoonlijk doel voor de dag én de wens daarmee bij te dragen aan het systeem. Een paar van hen hebben al het een en ander gedaan op het gebied van Systemisch werken en hebben de kracht van opstellingen zelf ervaren. Ze onderschrijven wat ik aan het begin van de dag met hen deel: alles wat je voor jezelf helder hebt, waar je eigen verantwoordelijkheid voor neemt, is helend en helpend voor jou maar ook voor de groep waartoe jij behoort en de mensen om je heen.

Eén voor één verwoorden zij hun persoonlijk doel voor vandaag. Dan nodig ik hen uit om, ieder op een andere plek in de ruimte, met behulp van poppetjes en andere figuren hun eigen innerlijk beeld van het gezin in een opstelling neer te zetten.

Vervolgens neem ik ze mee op excursie langs de verschillende opstellingen. We beginnen bij een van de ouders die eerst iets vertelt over wat er is neergezet. Aan de hand van die informatie, voeg ik wat systemische kennis toe die de blik op de situatie wat breder maakt. De dochter die achter de ouder staat, zou daar bijvoorbeeld staan omdat de ouder haar zo kan beschermen. Vanuit systemische oogpunt laat ik zien dat het misschien wel andersom is. Dat de dochter daar staat op de plek van de grootouder, en daar de ouder steunt en goed in de gaten houdt wat deze nodig heeft. Er is herkenning bij verschillende gezinsleden, met name bij de betreffende dochter.

Bij elke opstelling is er, nadat deze met de persoon in kwestie is bekeken en geanalyseerd, ruimte voor de anderen om hun waarneming en eventuele vragen te delen. Er is verrassing, er zijn zuchten van verlichting, herkenning, verbazing. Er wordt naar elkaar geluisterd, om verduidelijking gevraagd en meningen worden gerespecteerd. Ik geniet van dit prachtige gezin. Wat een kwaliteiten en mogelijkheden. En wat een liefde.

Het gezinssysteem is niet compleet in de fysieke vorm aanwezig. Het is echter wel belangrijk om alle gezinsleden vandaag in het werk en in ons hart mee te nemen. De eerste systemisch wet, de wet van binding, vertelt dat iedereen die bij het systeem hoort, recht heeft op een plek.

Als er, zoals in dit geval, gezinsleden niet aanwezig zijn, bestaat het gevaar dat de mensen die wél aanwezig zijn en willen werken aan de ‘problemen’ in het gezin, zich stellen boven de afwezigen. Vanuit het verhaal dat zij vertellen over dat probleem, komen zij er ‘beter’ uit en kunnen zij zich beter voelen dan de afwezigen en juist dat is vaak de oorzaak van een dynamiek die niet helpend is. Het is dan ook mijn taak om de afwezigen steeds weer in gelijkwaardigheid plek te geven. Om zonder oordeel over goed of fout te zijn. Niemand is hier belangrijker of waardevoller dan een ander. Er is echter wel een natuurlijke plek en volgorde en bijbehorende verantwoordelijkheden voor iedereen. Ouders zijn ten opzichte van hun kinderen de groten. En ondanks dat deze kinderen nu volwassen zijn, blijven zij ten opzichte van hun ouders de kleinen.

Het is duidelijk dat niet iedereen op zijn plek staat in dit gezin en de tafelopstellingen geven daarin al veel helderheid. In de middag gaan we nog een stapje verder en werken we op de vloer met bodemankers aan een paar van de persoonlijke thema’s. Kleine bewegingen in de opstellingen laten soms grote effecten zien. Tranen van verdriet én van grote opluchting vloeien rijkelijk. De overige gezinsleden kijken toe en voelen mee met degene die aan het werk is. Steunend op de achtergrond, helen ze met elkaar.

Kinderen kunnen op deze manier getuigen zijn van de diepste beweegredenen van hun ouders, van hun onvervulde verlangens en hun pijn. Het wordt hen duidelijker hoe dit soms op hen wordt geprojecteerd en wat het effect op hen is (geweest). Zo wordt het makkelijker voor hen om grenzen aan te geven of terug te geven aan hun ouders wat niet van hen is of niet meer helpend is.

Omgekeerd wordt het voor ouders zichtbaar waardoor hun kinderen zich uitgenodigd of genoodzaakt hebben gevoeld om van hun plek te gaan en welke taak zij op zich genomen hebben. Er komt meer erkenning, begrip en mededogen.

Voorbij aan de woorden en de verhalen, ontstaat er op een heel andere laag meer verbinding.

Wat een waardevolle, wonderschone dag. Wat zou het toch mooi zijn als er steeds meer gezinnen op deze manier kunnen en willen kijken naar de dynamieken die tussen hen spelen. Dat je met elkaar kan kijken naar hoe ieder individu zijn of haar eigen plek in het systeem kan innemen.

Mijn plek voor de rest van de avond is op de bank, met een aflevering (of misschien wel meer) van de heerlijke Netflixserie Bonusfamiljen. Over familiedynamieken gesproken!

Producten bij dit artikel

Naar eer en geweten

Lidwien van den Broek

€ 22,95

Blog